Pendorp
Natuur en architectuur verbinden
Een bijzonder project met een bijzondere historie! Pendorp wordt een woonomgeving die het verleden eert en de toekomst omarmt – duurzaam, groen en mensgericht, met respect voor de oorspronkelijke visie van twee grootheden in de Nederlandse architectuur en landschapskunst, Abe Bonnema en Mien Ruys.
Het terrein van het voormalige hoofdkantoor van energiemaatschappij PEN is een gebied waar de natuur vanaf het begin deel uitmaakt van het DNA. Vanuit het gedachtegoed van architect Abe Bonnema en landschapsarchitect Mien Ruys, die in 1977 het ontwerp maakte voor de tuinen, vijverpartij en openbare ruimte, worden hier nieuwe woningen toegevoegd met respect voor wat er al was – in landschap, flora én historie.
Vanuit het gedachtegoed van Mien Ruys blijft groen de hoofdrol spelen in deze nieuwe, levendige en duurzame woonomgeving. De iconische binnenvijver wordt in ere behouden en met zorg geïntegreerd in het nieuwe ontwerp, waardoor het gebied zijn unieke karakter en uitstraling behoudt. Met de kenmerkende strakke lijnen die overgaan in de zachtere vormen van de beplanting. Alles vanuit een landschappelijke gedachte om water in het gebied vast te houden, hittestress te reduceren en het versterken van biodiversiteit.
Pendorp is een herontwikkeling van het voormalige PEN-terrein (Provinciaal Energiebedrijf Noord-Holland), waar ooit het kantorencomplex van architect Abe Bonnema stond. Zijn modernistische architectuur vormde decennialang een markant herkenningspunt in Alkmaar. Het nieuwe Pendorp eert Bonnema’s ontwerperfgoed door het principe van functionele helderheid, geometrische eenvoud en ruimtelijke openheid te behouden. Ook het oorspronkelijke ontwerp van Mien Ruys met de iconische vijver en groene structuur wordt met zorg in het nieuwe ontwerp ingepast. Daarmee blijft haar tijdloze visie op compositie, eenvoud en beplanting voelbaar in het nieuwe plan. De herinterpretatie van haar werk zorgt ervoor dat het gebied zijn unieke karakter en serene uitstraling behoudt.
Erfgoed Bonnema en Mien Ruys
Het gedachtegoed van Mien Ruys leeft voort in Pendorp. Het nieuwe Pendorp wordt een plek waar groen, water en architectuur harmonieus samenkomen. Mien Ruys stond bekend om haar heldere lijnen en tijdloze ontwerpen waarin mens, beleving en beplanting in balans zijn. De iconische vijver en de zorgvuldig gekozen groenstructuren verwijzen naar haar oorspronkelijke ontwerp voor het PEN-terrein, dat nu een tweede leven krijgt.
Het nieuwe Pendorp is ontworpen als een open en toegankelijke leefomgeving, waar natuur en architectuur elkaar versterken. Sierlijke waterpartijen, rijke plantvakken en groene hoven vormen samen een rustgevend decor. Privé en openbaar groen vloeien naadloos in elkaar over, zodat bewoners zich verbonden voelen met hun omgeving én met elkaar. Een hofjesstructuur en brede stoepen nodigen uit tot ontmoeting en ontspanning – precies zoals Mien Ruys dat voor ogen had: groen dat niet alleen mooi is, maar ook gemeenschap en welzijn stimuleert.
Groen en mensgericht
Pendorp verrijst op de plek waar ooit het hoofdkantoor van Provinciaal Electriciteitsbedrijf Noord-Holland (PEN) stond, ontworpen door architect Abe Bonnema. Zijn modernistische erfenis, nu uitgevoerd door Architectenbureau De Zwarte Hond, vormt samen met het landschappelijk erfgoed van Mien Ruys de basis voor het nieuwe ontwerp. Zo ontstaat een woonomgeving die het verleden eert en de toekomst omarmt – duurzaam, groen en mensgericht, met respect voor de oorspronkelijke visie van twee grootheden in de Nederlandse architectuur en landschapskunst.
Pendorp ligt tussen het Noordhollandsch Kanaal en de Sluispolder en is opgezet als een autoluwe, duurzame en energiezuinige woonwijk met circa 550 woningen. HBB Groep realiseert in de eerste fase woningen die verdeeld worden over twee hofjes. Buro Mien Ruys tekende voor het ontwerp van de buitenruimte, openbaar groen en beplantingsplan. De openbare ruimte is ontworpen om wonen, wandelen en fietsen te bevorderen. Groen, water, fietsers en voetgangers staan dan ook centraal in het ontwerp. De wijk is autoluw, zodat rust, ruimte en veiligheid worden gewaarborgd. De auto is ’te gast’, met parkeeroplossingen in parkeerhoven of langs de randen van de wijk. De nadruk ligt op sociale duurzaamheid: plekken voor ontmoeting, een veilig straatbeeld, veel beplanting en waterelementen en verbinding met bestaande voorzieningen zoals winkels, scholen en sport.
Shared space in waterrijke woonomgeving
Het plan beoogt een natuurlijke overgang tussen privé en openbaar gebied. Delftse stoepen, brede privé-stroken voor de voordeur, stimuleren sociaal contact tussen bewoners. Ook de hofjesstructuur speelt een rol in het creëren van intieme, beschutte woonomgeving met veel groen en ruimte voor ontmoeting.
De waterpartijen en groenstroken vormen een belangrijk onderdeel van de identiteit van Pendorp. De iconische vijver uit het oorspronkelijke ontwerp van Mien Ruys wordt opnieuw geïntegreerd als centraal landschappelijk element.
Een aantal daktuinen zijn gericht op de gezamenlijke tuin. Het hoogteverschil tussen deze daktuinen en de landschapstuin wordt opgevangen door middel van groen en transparante trappartijen. Door een kleine verhoging in het maaiveld en groen wordt de ‘blinde’ wand met ventilatieroosters van de onderliggende parkeerbak uit het zicht gehouden. De watergang laat een overgang zien van harde kaderanden naar zachte grastaluds richting de landschappelijke rand van het projectgebied. Verkeersbruggen, loopvlonders, muurtjes en stuwtjes worden zoveel mogelijk naar oorspronkelijk ontwerpdetails van Mien Ruys uitgewerkt. Een informeel wandelpad langs het talud verbindt de oost- en westzijde met elkaar. Aan de zuidzijde sluit het trottoir aan op de ‘shared space inrichting’ van de doorgaande route.
Vijver en watergangen
Het samenspel tussen harde en zachte oevers tegenover elkaar vormt een belangrijk ontwerpprincipe. De gelaagdheid van de zachte vijverranden en de hogere naastgelegen pleintjes gaat subtiel over in de gelaagde architectuur van de bebouwing. Die gelaagdheid komt ook terug in de beplanting, bestaande uit robuuste vaste planten, sierheesters, hagen en bomen, samen vormen die zo één geheel. Qua vorm en compositie blijft de vijver van Mien Ruys hetzelfde. Kenmerkende details zoals de muurtjes, plankiers en stuwtjes worden teruggebracht, waarbij oorspronkelijke ontwerpdetails zoveel mogelijk worden aangehouden. Daarmee blijft de vijver zijn unieke uitstraling behouden. De aangrenzende pleintjes bieden ruimte voor grote bomen, wat zorgt voor een kwalitatief hoogwaardig en groen beeld.
